Nhắc đến đặc sản Bến Tre, không thể bỏ qua kẹo dừa Bến Tre – món quà quê dân dã nhưng đậm đà tình cảm, mang đậm hương vị xứ dừa. Ít ai biết rằng, để tạo ra một viên kẹo dừa thơm béo, dẻo mịn, người thợ phải trải qua một quy trình chế biến tỉ mỉ, công phu và giàu tâm huyết.
1. Tuyển chọn nguyên liệu – Yếu tố tiên quyết làm nên chất lượng
Quy trình làm kẹo dừa Bến Tre bắt đầu từ khâu chọn nguyên liệu. Đây là công đoạn quan trọng quyết định đến hương vị và độ dẻo thơm của thành phẩm. Nguyên liệu chính bao gồm:
-
Dừa già tươi: được chọn từ những trái dừa thu hoạch đúng độ, cùi dày, béo, có nhiều dầu. Loại dừa được sử dụng phổ biến là dừa xiêm Bến Tre – nổi tiếng vì độ thơm và béo cao.
-
Mạch nha: được nấu từ gạo nếp lên men, giúp kẹo có độ dẻo tự nhiên mà không quá ngọt gắt như đường tinh luyện.
-
Đường cát trắng: dùng loại đường sạch, không pha tạp chất để đảm bảo chất lượng và vệ sinh thực phẩm.
-
Hương liệu tự nhiên: như lá dứa, ca cao, sầu riêng, cà phê, đậu phộng, mè… để tạo sự đa dạng hương vị cho kẹo.
Việc sử dụng nguyên liệu tươi mới, không phẩm màu, không hóa chất bảo quản chính là điểm cộng lớn khiến kẹo dừa Bến Tre luôn được người tiêu dùng đánh giá cao.
2. Vắt nước cốt dừa – Lấy “linh hồn” của viên kẹo
Dừa sau khi được gọt vỏ, chẻ đôi và nạo nhuyễn sẽ được cho vào máy ép để lấy nước cốt. Đây là bước quan trọng vì nước cốt dừa chính là “linh hồn” của viên kẹo. Nước cốt được sử dụng phải là lần ép đầu tiên (nước cốt đặc), vì những lần ép sau thường nhạt, kém béo và dễ bị tách dầu khi nấu kẹo.
Tùy theo loại kẹo muốn sản xuất, người thợ sẽ quyết định lượng nước cốt dừa, mạch nha và đường để phối trộn cho phù hợp.
3. Nấu hỗn hợp kẹo – Giai đoạn “gian nan” nhất
Đây là bước tốn nhiều thời gian, công sức và đòi hỏi tay nghề cao nhất trong toàn bộ quy trình làm kẹo dừa Bến Tre. Hỗn hợp nước cốt dừa – mạch nha – đường được đổ vào những chiếc chảo lớn (thường bằng inox hoặc gang), đặt trên bếp củi hoặc bếp gas công nghiệp.
Người nấu phải:
-
Khuấy đều tay liên tục trong suốt quá trình nấu (khoảng 60 – 90 phút), nhằm tránh tình trạng cháy dính đáy nồi.
-
Canh nhiệt chuẩn xác: Lửa quá to dễ khiến kẹo khét, lửa quá nhỏ khiến kẹo không đặc sánh, khó tạo hình.
-
Quan sát độ sánh: Khi hỗn hợp đạt đến độ dẻo, sánh đặc nhất định, có thể rút chỉ kẹo kéo dài mà không đứt thì mới được nhấc xuống.
Trong lúc nấu, nếu là kẹo dừa sầu riêng, lá dứa, hoặc ca cao, người thợ sẽ cho hương liệu tự nhiên vào đúng thời điểm để đảm bảo giữ được mùi thơm và không làm hỏng kết cấu kẹo.
4. Đổ khuôn – Tạo hình từng mẻ kẹo
Khi kẹo đã đạt độ chuẩn, hỗn hợp nóng được đổ ra khay hoặc khuôn sẵn. Khay thường được lót giấy dầu hoặc giấy gạo để tránh dính. Sau khi để nguội một thời gian ngắn, kẹo sẽ bắt đầu đông lại.
Người thợ dùng dao hoặc khuôn cắt kẹo thành từng viên vuông hoặc hình chữ nhật nhỏ vừa ăn. Tùy từng cơ sở, có nơi sáng tạo với khuôn hình tim, hình hoa, hoặc in logo thương hiệu lên viên kẹo nhằm tạo dấu ấn riêng.
5. Gói kẹo – Tỉ mỉ đến từng chi tiết
Trước đây, kẹo dừa Bến Tre được gói bằng giấy gạo ăn được – vừa tiện dụng, vừa thân thiện với môi trường. Ngày nay, để bảo quản lâu hơn và phù hợp với nhu cầu thị trường, người ta sử dụng giấy bóng kính, giấy thực phẩm, hoặc bao bì hút chân không.
Mỗi viên kẹo thường được gói thủ công bằng tay hoặc máy bán tự động, sau đó được cho vào hộp, túi, hoặc hộp quà cao cấp tùy theo mục đích sử dụng (ăn vặt, làm quà biếu, xuất khẩu…).
6. Kiểm tra chất lượng và đóng gói
Trước khi đưa ra thị trường, các cơ sở sản xuất uy tín sẽ tiến hành kiểm tra chất lượng từng lô kẹo: kiểm tra độ mềm, độ đàn hồi, mùi vị, độ ngọt – béo và cả vệ sinh an toàn thực phẩm.
Sau đó, kẹo được đóng hộp với đầy đủ thông tin: thương hiệu, thành phần, ngày sản xuất, hạn sử dụng… theo đúng quy định. Đây là bước giúp kẹo dừa Bến Tre có thể chinh phục các thị trường khó tính như Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ hay EU.
7. Bí quyết giữ hương vị nguyên bản qua nhiều thế hệ
Dù đã có nhiều cải tiến trong công nghệ sản xuất, nhưng điều khiến kẹo dừa Bến Tre vẫn giữ được vị ngon trứ danh qua thời gian chính là nhờ:
-
Giữ công thức nấu truyền thống: Tỷ lệ nước cốt – mạch nha – đường luôn được duy trì chuẩn xác.
-
Chọn nguyên liệu tại chỗ: Dừa Bến Tre tươi mỗi ngày được thu hoạch và xử lý trong vòng 24 giờ.
-
Tay nghề người thợ: Gắn bó hàng chục năm với nghề, họ có thể nhìn màu kẹo, cảm nhận bằng tay để biết kẹo đã “chín tới” hay chưa.
8. Kết luận: Kẹo dừa – Không chỉ là kẹo, mà là một di sản
Mỗi viên kẹo dừa Bến Tre không chỉ là một sản phẩm ẩm thực, mà còn là minh chứng cho tinh hoa văn hóa miền Tây Nam Bộ. Quy trình làm kẹo là cả một nghệ thuật, kết hợp giữa nguyên liệu thiên nhiên và bàn tay khéo léo của người dân xứ dừa.
Nếu bạn đã từng ăn kẹo dừa mà chưa từng thấy cách làm ra nó, hãy thử một lần ghé thăm các làng nghề truyền thống tại Bến Tre. Chắc chắn bạn sẽ thêm trân quý hương vị ngọt ngào ẩn chứa biết bao công sức phía sau. Hoặc nếu bạn muốn biết câu chuyện về chiếc Kẹo Dừa ra đời như thế nào hãy tìm hiểu thêm tại đây